UVODNIK UREDNICE BROJA
Iva Nenić
Danas je na delu mnoštvo umetničkih praksi koje uveliko ispituju digitalnost, ne samo kao moćno protetičko pomagalo za osvežavanje oprobanih i poznatih sadržaja, već najpre zadirući u konceptualno plodan prostor za ispitivanje i kritiku različitih lica savremenosti. Novi "svetovi umetnosti" [1] su mreže nestabilnih značenja, umnoženih i suprotstavljenih subjektnih lica i mikro-konteksta, koje zahtevaju brzo prilagođavanje, aktivno sudelovanje i stalnu svest o pozicijama - umetnika, dela, naposletku recipijenta koji je sve češće sa-učesnik/ca u proizvodnji umetničkog rada. Zahtevi i mogućnosti digitalnih medija se mogu uzeti na više načina u produkciji, prezentaciji i pregovaranju o umetnosti: kao alati za predstavljanje konvencionalnih sadržaja (tehnologija u Službi Umetnosti), kao okruženje za nastanak novih formi izraza (digitalna umetnost za koju je tehnologija često ravnopravni partner), kao neraskidivi i stalni protok informacija između virtuelnog i "stvarnog" koji strukturira naše identitete u globalnom informatičkom društvu.
Pojedine forme visoke umetnosti poput opere ili teatra se prema digitalnosti mogu odnositi kao prema sredstvu, a onda i kao mediju za postavljanje radikalnih pitanja o autorstvu, identitetu, telu u umetnosti, statusu umetničkog dela. Paralelno sa ulaskom digitalnih tehnologija u tradicionalne umetničke prakse, granaju se i fenomeni poput net.art-a, kompjuterske muzike, digitalnog teatra, umetnosti kompjuterskih igara, filmskog žanra anime i drugih, koji paradigmu novih medija postavljaju na drugačiji način, bilo da je reč o formama koje se približavaju popularnoj umetnosti i industriji zabave, ili konceptualnim, kritičkim i angažovanim projektima: tehnologija više nije samo suplement ili puko oruđe za ostvarenje umetničkog cilja, re-prezentaciju. Masivni tehnološki pogoni uzimaju aktivnog udela u proizvodnji realnosti, a umetnosti služe kao polazište za uspostavljanje polja konkurentnih značenja, kroz gerilske činove preuzimanja, izmeštanja i upada u postojeće matrice globalnih veza i odnosa moći. Kiborška taktika je: destabilizovati, a estetika je uvek pomalo cinična - kao što kaže Dona Haravej, "(kiborg) je opozitan, utopijski i potpuno lišen nevinosti". [2]
Četrnaesti broj E-volucije - Umetnost kao informacija polazi od pretpostavke da one prakse savremene umetnosti koje smišljeno posuđuju-od-digitalnosti ili se pak zasnivaju na tehnologiji kao sredstvu i diskursu, pružaju važan referentni okvir za ispisivanje i raspravu aktuelnih konflikata, pregovora, nedoumica, znanja i uloga današnjice. Koncipiran kao pregled važnih tema u oblasti izvođačkih umetnosti, vizuelne kulture, muzike, net.art-a i digitalnih instalacija, temat Umetnost kao informacija prikazuje pluralne načine na koje savremena umetnost u ovom trenutku kroz materijalnost digitalnih medija i područje Interneta artikuliše jedan novi jezik, u kojem su ontološki aspekti upotrebe tehnologije i "žive" svakodnevice neraskidivo svezani, i gde je zadatak teorije da, ukorak sa umetnošću, diskutuje alternative i opire se hegemonim strategijama globalnog kapitalističkog poretka proizvodeći višak značenja u odnosu na ustaljene kulturne i umetničke modele stvaranja i mišljenja.
[1] "Po Dantou, svet umetnosti nije samo ono što se pojavljuje pred okom posmatrača (komad), već i znanje istorije umetnosti, poznavanje postupaka umetničkog i estetskog stvaranja i prosuđivanja".
Miško Šuvaković, Pojmovnik moderne i postmoderne likovne umetnosti i teorije posle 1950 godine , SANU i Prometej, Beograd - Novi Sad, 1999, 326.
[2] Donna Haraway, "A Cyborg Manifesto: Science, Technology, and Socialist-Feminism in the Late Twentieth Century," Simians, Cyborgs and Women: The Reinvention of Nature, New York, Routledge, 1991, 149-181, 151.
http://www.stanford.edu/dept/HPS/Haraway/CyborgManifesto.html
|
